Nguyên lý kế toán là học phần được đào tạo ở nhiều cấp độ và chương trình đào tạo trong khối ngành kinh tế và quản trị kinh doanh ở các trường đại học không chỉ ở Việt Nam và các nước khác trên thế giới. Học phần này giới thiệu các nội dung cơ bản về kế toán cho các đối tượng chưa được đào tạo kế toán. Với kiến thức nền tảng ở môn học này người học mới có thể tiếp tục học hiệu quả các môn học kế toán, kinh tế và quản trị kinh doanh khác.
Giáo trình Nguyên lý kế toán này được thiết kế theo hướng trang bị những kiến thức kế toán nền tảng giúp người học hiểu được những vấn đề căn bản của kế toán bao gồm khái niệm, bản chất, vai trò của kế toán, người sử dụng thông tin kế toán, các nguyên tắc kế toán làm nền tảng cho thực hành kế toán, các phương pháp kế toán cho từng đối tượng,… Các nội dung này được nhóm gộp theo các phân hệ kế toán tài chính, kế toán quản trị, kế toán thuế, phân tích báo cáo tài chính và hệ thống thông tin
kế toán.
Trong khi vẫn duy trì nền tảng kế toán kép, chúng tôi giảm thiểu sự phức tạp bằng cách không giới thiệu quá sâu về các bút toán ghi nhận trong kế toán và các quy trình kế toán chi tiết. Thay vào đó, chúng tôi giới thiệu các phần theo mục tiêu học tập ở bậc kế toán căn bản. Chúng tôi cũng làm cho nội dung các chương đơn giản, dễ đọc, dễ hiểu và dễ áp dụng hơn với người học bằng cách chia tách thành các nội dung theo chủ đề nhỏ, sử dụng nhiều công ty từ các ngành nghề khác nhau làm ví dụ để minh họa cho các khái niệm cũng như các phương pháp kế toán nhằm liên kết các kiến thức lý thuyết và thực tiễn kế toán. Đầu mỗi chương đều có mục tiêu học tập và cuối mỗi chương đều có câu hỏi trắc nghiệm, câu hỏi ôn tập và bài tập
thực hành.
Về kết cấu, giáo trình bao gồm 12 chương và bao gồm các phần chính sau: (1) Thông tin kế toán và vai trò; (2) Kế toán tài chính; (3) Kế toán quản trị; (4) Phân tích báo cáo tài chính; và (5) Hệ thống thông tin kế toán.
Trong phần Thông tin kế toán và vai trò, chúng tôi nhấn mạnh vào khái niệm, bản chất, vai trò của kế toán trong các tổ chức kinh tế. Chúng tôi cũng giới thiệu sâu về đối tượng sử dụng thông tin kế toán trong và ngoài đơn vị. Trong phần này, giáo trình cũng giới thiệu một hệ thống các nguyên tắc cần tuân theo để đảm bảo thông tin kế toán có chất lượng phục vụ người sử dụng thông tin. Phần tổng quan này cũng nhấn mạnh quy trình phân tích một nghiệp vụ kinh tế và công cụ sử dụng để ghi nhận nghiệp vụ vào hệ thống kế toán. Nội dung phần Thông tin kế toán và vai trò được trình bày trong Chương 1 và Chương 2.
Trong phần nhấn mạnh về Kế toán tài chính, giáo trình nhấn mạnh vào việc giúp người học hiểu được nội dung, kết cấu và cách lập các chỉ tiêu trên các báo cáo tài chính, bao gồm Báo cáo kết quả kinh doanh, Báo cáo vốn chủ sở hữu, Bảng cân đối kế toán, và Báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Cụ thể, Chương 3 giới thiệu nhấn mạnh vào Báo cáo kết quả kinh doanh, Chương 4, 5, 6, 7, và 8 giới thiệu Bảng cân đối kế toán và Báo cáo vốn chủ sở hữu, và Chương 9 giới thiệu về Báo cáo lưu chuyển tiền tệ.
Chúng ta đều biết rằng, một con số kế toán đơn lập sẽ không mang nhiều ý nghĩa, do vậy việc kết hợp các dữ liệu với nhau qua thời gian bằng các phương pháp phân tích khác nhau cũng được chúng tôi giới thiệu trong giáo trình nguyên lý này dưới Chương 10 - Phân tích báo cáo tài chính. Tại chương này, chúng tôi nhấn mạnh giới thiệu các phương pháp phân tích chủ yếu như phân tích ngang, phân tích dọc, và phân tích tỷ suất. Chúng tôi cũng giới thiệu các nội dung phân tích căn bản như phân tích khả năng sinh lợi, phân tích cấu trúc tài chính, phân tích khả năng thanh toán, và phân tích hiệu quả hoạt động.
Ngày nay, người quản lý đòi hỏi kế toán phải cung cấp các dữ liệu để ra nhiều quyết định kinh doanh phức tạp, từ việc tính giá thành sản phẩm, xác định điểm hòa vốn, xác định lãi lỗ cho từng mặt hàng, đánh giá hiệu quả hoạt động theo trung tâm chi phí,… Với phương châm giới thiệu những khái niệm nền tảng cho kế toán quản trị, giáo trình này cũng giới thiệu khái quát những nội dung này trong Chương 11.
Chúng tôi nhận thấy rằng, trong môi trường kinh doanh thay đổi, kế toán không chỉ còn là một bộ phận thuộc quản lý mà nó là một hệ thống thông tin, với các yếu tố cấu thành chủ yếu là đầu vào - xử lý - đầu ra. Chúng tôi cũng sẽ giới thiệu những nội dung căn bản về Hệ thống thông tin kế toán trong Chương 12, với các nội dung cơ bản về hệ thống thông tin kế toán, các công cụ mô tả hệ thống thông tin kế toán, hệ thống thông tin kế toán các chu trình kinh doanh trong một đơn vị.
Và cuối cùng, cuốn sách được biên soạn lần đầu với phương châm dạy sinh viên đọc, hiểu và sử dụng báo cáo tài chính và hệ thống kế toán đã cung cấp thông tin cần thiết cho người dùng để ra quyết định và hiểu về thực trạng của một doanh nghiệp. Với nhà đầu tư và nhà cung cấp tín dụng, thông tin tài chính phản ánh sức khỏe tài chính, triển vọng của doanh nghiệp. Với nhà quản lý, cả thông tin tài chính và phi tài chính là cơ sở để điều hành công ty phát triển và sinh lời. Mục tiêu của chúng tôi là trang bị kiến thức để sinh viên hiểu về một doanh nghiệp thông qua thông tin tài chính và phi tài chính. Qua đó giúp sinh viên hiểu được rằng kế toán là thực sự quan trọng.
Nguyên lý kế toán dạy sinh viên suy nghĩ về những nội dung họ đã đọc, bằng cách nào họ có thể ra các quyết định kinh doanh, và với vai trò nào họ có thể là người sử dụng thông tin kế toán trong tương lai. Sinh viên cũng phải học cách thức phân tích và diễn giải dữ liệu, tìm hiểu dữ liệu đến từ đâu? Ý nghĩa đằng sau những con số? Những con số nói về sức khỏe tài chính của doanh nghiệp thế nào? Ngày nay, sinh viên kế toán không chỉ phải học cách lập báo cáo tài chính mà họ phải học cách phân tích dữ liệu và cung cấp thông tin.
Giáo trình này là kết quả của những nỗ lực phối hợp biên soạn của tập thể giảng viên đã và đang giảng dạy Học phần Nguyên lý kế toán thuộc Viện Kế toán - Kiểm toán, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, bao gồm:
- PGS.TS. Phạm Đức Cường, đồng chủ biên và biên soạn Chương 1, Chương 10 (mục 10.3), Chương 11 (mục 11.2) và Chương 12 (mục 12.1).
- ThS. Doãn Thùy Dương biên soạn mục 2.1, 2.2, 2.3 và 2.4;
TS. Nguyễn Thu Hằng biên soạn mục 2.4, 2.5; TS. Lê Ngọc Thắng biên soạn mục 2.6 và biên soạn câu hỏi và bài tập cuối Chương 2.
- GS.TS. Nguyễn Hữu Ánh, đồng chủ biên và biên soạn
Chương 3.
- ThS. Trần Quang Chung biên soạn mục 4.1, 4.2; ThS. Nguyễn Phương Linh biên soạn mục 4.3 và 4.4; GV. Nguyễn Quốc Trung biên soạn mục 4.5 và 4.6 và bài tập cuối Chương 4.
- TS. Phạm Thành Long biên soạn mục 5.1, 5.2 và 5.3; TS. Đàm Thị Kim Oanh biên soạn bài tập cuối Chương 5.
- TS. Dương Thị Chi biên soạn mục 6.1 và 6.2; ThS. Đặng Thị Trà Giang biên soạn mục 6.3; và ThS. Lê Quỳnh Liên biên soạn mục 6.4 và bài tập, câu hỏi cuối Chương 6.
- ThS. Nguyễn Phương Thảo biên soạn mục 7.1, 7.2, và 7.3; ThS. Phạm Thanh Hương biên soạn mục 7.3 và 7.4 và biên soạn câu hỏi và bài tập cuối Chương 7.
- ThS. Vũ Minh Thu biên soạn mục 8.1, 8.2, 8.3, 8.4; ThS. Trần Quý Long biên soạn mục 8.5 và câu hỏi và bài tập cuối
Chương 8.
- TS. Nguyễn Hà Linh biên soạn mục 9.1, 9.2, và 9.3; TS. Phạm Thị Minh Hồng biên soạn mục 9.3 và câu hỏi, bài tập cuối Chương 9.
- TS. Đinh Thế Hùng biên soạn mục 10.2; TS. Nguyễn Thị Mai Anh biên soạn mục 10.1 và câu hỏi, bài tập cuối Chương 10.
- TS. Trần Trung Tuấn biên soạn mục 11.1; TS. Nguyễn La Soa biên soạn mục 11.3 và câu hỏi, bài tập cuối Chương 11.
- TS. Nguyễn Thanh Hiếu biên soạn mục 12.2; và TS. Hà Hồng Hạnh biên soạn mục 12.3; và ThS. Trương Văn Tú biên soạn câu hỏi, bài tập cuối Chương 12.
Mặc dù đã dành nhiều tâm huyết và công sức để biên soạn song Giáo trình Nguyên lý kế toán này cũng không thể tránh khỏi những hạn chế và khiếm khuyết nhất định. Tập thể tác giả kính mong nhận được những ý kiến đóng góp của bạn đọc để hoàn thiện hơn trong các lần xuất bản sau.
Sách đã xuất bản và phát hành trên các kênh ebook: drm.neu.edu.vn; enxb.neu.edu.vn. Mời độc giả đón đọc...