Trong thời gian gần đây, các nhà
nghiên cứu và giảng dạy kinh tế, quản lý, quản trị kinh doanh ở Việt Nam
bắt đầu chú ý tới các tài liệu và nội dung của môn học Phương pháp
Nghiên cứu. Nhiều ấn phẩm về phương pháp nghiên cứu khoa học xã hội nói
chung và khoa học kinh tế - quản lý nói riêng đã được các tác giả Việt
Nam biên dịch hoặc tự biên soạn. Những ấn phẩm này, về cơ bản, đều trình
bày cho các độc giả Việt Nam những chuẩn mực quốc tế chung
trong thực hành nghiên cứu. Tuy nhiên, những thiếu hụt trong kiến thức
nền móng về nghiên cứu của các nhà nghiên cứu trẻ ở Việt Nam ít được cân
nhắc tới. Sách dịch hoàn toàn được viết trong điều kiện các nước phát
triển, nơi người đọc đã có kiến thức cơ bản về thế nào là nghiên cứu từ
các bậc học phổ thông và đại học. Sách biên soạn và viết cũng thiên về
giới thiệu chuẩn mực quốc tế là chính. Nói chung, các tác giả ít chú ý
tới việc giúp nhà nghiên cứu Việt Nam vượt qua hạn chế của mình để có
thể tiếp cận với chuẩn mực đó. Vì vậy, hầu hết các tài liệu viết về
phương pháp nghiên cứu đều khó đọc và khó áp dụng đối với phần đông các
nhà nghiên cứu trẻ, các nghiên cứu sinh và học viên cao học Việt Nam.
“Giáo trình: Thực hành nghiên cứu trong kinh tế và quản trị kinh doanh” này được biên soạn dựa cơ bản trên nội dung cuốn sách “Thực hành nghiên cứu trong kinh tế và quản trị kinh doanh”
do chính tác giả biên soạn năm 2013. Giáo trình này được dùng cho
chương trình Tiền Tiến sĩ của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân và cũng là
tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà nghiên cứu trẻ Việt Nam. Cuốn
sách này khác với các cuốn sách đã viết về phương pháp nghiên cứu đang
lưu hành ở hai điểm cơ bản. Thứ nhất, các nội dung đều cố gắng gắn kết
giữa việc chỉ rõ chuẩn mực trong nghiên cứu khoa học với việc giúp bạn
đọc xác định và vượt qua hạn chế của mình nhằm hướng tới chuẩn mực đó.
Trước khi hiểu đúng và áp dụng được các chuẩn mực trong phương pháp
nghiên cứu, các nhà nghiên cứu cần biết mình đang hiểu sai những gì về
“nghiên cứu”. Các chương trong cuốn sách đều trình bày các quan niệm sai
lầm thường gặp về nghiên cứu, từ đó giúp bạn đọc liên hệ và sửa chữa
sai lầm tương tự của chính mình. Thứ hai, cuốn sách cố gắng gắn kết giữa
nguyên lý, chuẩn mực nghiên cứu quốc tế với thực tiễn nghiên cứu ở Việt
Nam. Ở các chương, song song với các chuẩn mực chung đều trình bày các
ví dụ, quy trình, hay kỹ năng cụ thể để người đọc dễ liên hệ với các
nghiên cứu của mình.
Cuốn sách gồm 12 chương. Chương 1
trình bày những khái niệm chung về nghiên cứu khoa học. Chương 2, 3, 4
trình bày các công đoạn phát triển ý tưởng nghiên cứu, bao gồm Tổng quan
tình hình nghiên cứu, Phát triển câu hỏi nghiên cứu và Xây dựng khung
lý thuyết. Chương 5 trình bày những vấn đề cơ bản về Nghiên cứu định
tính. Chương 6, 7, 8 trình bày chuẩn mực, quy trình của nghiên cứu định
lượng, cụ thể là Giới thiệu chung về Nghiên cứu Định lượng (Chương 6),
Phương pháp Khảo sát (Chương 7) và Phương pháp Nghiên cứu Thử nghiệm
(Chương 8). Sau khi đã nắm rõ các phương pháp nghiên cứu thông dụng,
Chương 9 giúp bạn đọc hình dung những vấn đề cơ bản trong Thiết kế Tổng
thể Nghiên cứu. Chương 10 trình bày nội dung và yêu cầu của một Báo cáo
Nghiên cứu. Chương 11 mô tả những dạng điểm mới và đóng góp của một
nghiên cứu. Chương 12 chia sẻ một số kinh nghiệm trong việc công bố kết
quả nghiên cứu trên tạp chí quốc tế có phản biện.
Cuốn sách có sử dụng một số ví dụ minh
họa từ công trình của các nhà nghiên cứu quốc tế và Việt Nam. Cuốn sách
cũng trình bày những sai lầm thường gặp khi tiến hành nghiên cứu. Những
sai lầm này được tổng kết từ thực tiễn nghiên cứu, giảng dạy về phương
pháp nghiên cứu và hướng dẫn nghiên cứu sinh của tác giả và đồng nghiệp.
Mặc dù đối tượng chính của cuốn sách là các nhà nghiên cứu và học viên
ngành kinh tế - quản trị kinh doanh, các nhà nghiên cứu thuộc nhiều lĩnh
vực xã hội khác đều có thể tham khảo.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn Hội đồng
thẩm định giáo trình của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đã đóng góp
nhiều ý kiến quý báu cho Giáo trình. Tác giả cũng đã nhận được nhiều ý
kiến đóng góp từ đồng nghiệp và các nghiên cứu sinh ở Trường Đại học
Kinh tế Quốc dân, Trường Đại học Ngoại thương và Trường Đại học Kinh tế -
Đại học Quốc gia
Hà Nội. Đặc biệt xin cảm ơn GS.TS. Nguyễn Thị Tuyết Mai, PGS. TS. Nguyễn
Thị Minh, PGS. TS. Nguyễn Quang Hồng, PGS.TS. Từ Thúy Anh, PGS.TS. Phan
Thị Thục Anh, PGS.TS. Phạm Thế Anh, PGS.TS. Nguyễn Vũ Hùng, PGS.TS. Lê
Quang Cảnh, PGS. TS. Lê Thị Bích Ngọc, TS. Doãn Hoàng Minh, TS. Đồng
Xuân Đảm, TS. Đỗ Tuyết Nhung, ThS. Nguyễn Phương Anh đã trực tiếp góp ý
vào các chương của cuốn sách và chia sẻ các ví dụ nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu là lĩnh vực khó
và đa dạng. Cuốn sách chắc chắn còn nhiều thiếu sót. Tác giả rất mong
tiếp tục nhận được những ý kiến đóng góp của đồng nghiệp, học viên và
bạn đọc.
GS.TS Nguyễn Văn Thắng
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Sách đã xuất bản và phát hành trên các kênh ebook: drm.neu.edu.vn; enxb.neu.edu.vn. Mời độc giả đón đọc..